Güncel miyopi bilgileri -3

Miyopi Yavaşlatılmasında Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Farmakolojik Tedavi
Miyopinin yavaşlatılması bireylerin erişkin hayatlarında göz sağlıklarının normal olabilmesi için büyük önem taşımaktadır. Yüksek miyopi kabul ettiğimiz sferik eşdeğer olarak -5 numara üzerine çıkıldığında, gerek glokom, gerek katarakt, gerekse retina yırtığı/dekolmanı ve miyopiye bağlı maküla dejeneresansı logaritmik olarak artış göstermektedir. Çalışmalar bize numaradaki her 1 D az artışın maküla dejeneransı ihtimalini %40 oranında, görme kaybı riskini ise %20 azalttığını göstermektedir. Bir hastalığın riskini %40 azaltmak ise halk sağlığı açısından inanılmaz bir önem arz eder. Günümüzde sarı nokta hastalığı göz içi enjeksiyonlarla
belirli bir ölçüde başarı ile tedavi edilebilmektedir. Ancak bu tedaviler oldukça pahalı olup ulusların ekonomik bütçelerine getirdiği yük giderek artmaktadır. Bu bakımdan hastalığın ihtimalini azaltmak çok önemlidir. Ayrıca miyopinin daha düşük numarada durması, hastanın erişkin hayatında lazer tedavisini seçmesine destek olabilecektir. Çünkü çok yüksek numaralarda halk arasında “göz çizme” tabir edilen excimer lazer
veya benzeri tedavileri uygulamak zorlaşmakta, numaranın tamamen düzeltilebilmesi artan numara ile birlikte imkansız hale gelebilmektedir.
Açık Havada ve Aydınlıkta Zaman Geçirme
Açık havada ve aydınlıkta günde en az 1.5-2 saat zaman geçirmek miyopi gelişme riskini azaltmaktadır. Bunu destekleyen pek çok çalışma mevcuttur. Açık havada ve aydınlıkta zaman geçirmenin miyopi ilerlemesini yavaşlatıp yavaşlatmadığı konusu son zamanlara kadar oldukça tartışmalı bir konu idi. Ancak son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar, açık hava aktivitelerinin miyopi artışını yavaşlatmak açısından olumlu etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Hatta açık havada daha çok zaman geçirmenin gözün uzamasını daha çok yavaşlattığı bile gösterilmiştir. Gelecekte bu konuda destekleyici yeni bilgilerin gelmesi olasılığı yüksektir. Bu nedenle miyopi artış hızını yavaşlatmak için çocukların ve gençlerin günde en az 1.5-2 saat dışarıda aydınlıkta zaman geçirmeleri teşvik edilmelidir. Bu esnada güneş gözlüğü takılmasının bir sakıncası bulunmamaktadır, çünkü açık havada aydınlıkta güneş gözlüğü takılsa bile, gözümüze ulaşan ışık evde gözümüze ulaşan ışıktan daha fazla
olacaktır. Bu da miyopi gelişmemesi için koruyucu olacaktır.
Yakına Bakarak Geçirilen Zamanın Azaltılması
Günde 2-2.5 saatten fazla yakın aktivite ile zaman geçirmek miyopi gelişme riskini artırmaktadır. Kimi çalışmalarda ise fazla yakın mesafelerde (20 cm’ den yakın) ve kesintisiz zaman aralıklarında (45 dakikadan fazla) zaman geçirme önemli ölçüde miyopi gelişimi ile ilişkili bulunmuştur. Gene yakın aktivitenin mevcut miyopiyi artırması açısından yakın aktivitenin rolü henüz ispatlanmış değilse de, bu konuda da destekleyici bilgilerin zaman içinde ortaya konması beklenmelidir. Bu bakımdan biz çocukların uzun süre ve özellikle kesintisiz olarak yakına bakmalarını doğru bulmuyoruz. Yakın çalışma aktivitesi olarak kitap okuma, bilgisayar/tablet/telefona
bakma sayılabilir. Bu konuda “20-20 kuralı”nı hastalarımıza uzun zamandır önermekteyiz: “yakına bakarak (kitap okurken, cep telefonu/tablet/bilgisayar ile) geçirilen her 20 dakikada bir ara ver ve 20 saniye süreyle bakabileceğin en uzak yere bak” . Bu kuralı son yıllarda “20-20-2 kuralı” ile değiştirdik ve sonuna “+her gün 2 saati açık havada ve aydınlıkta geçir” ekledik. Yakında çalışma mesafesinin de 30 cm den daha uzakta olması gerektiğini hastalarımıza önemle vurguluyoruz. Maalesef çocuk ve gençlerimizde kitap okuma alışkanlığından çok cep telefonu,tablet veya bilgisayar kullanımı yaygın. Mesela lise öğrencilerinde akıllı telefon kullanımı %97 lere ulaşmış durumda. Gençlerin yüzde 70,3’ünün günde en az 3 saat, 37,2’sinin ise 5 saatten daha fazla akıllı telefonlarına vakit ayırdıklarını yapılan çalışmalardan biliyoruz. Akıllı telefon kullanma yaşı da gitgide azalıyor, TÜİK verilerine göre Türkiye’de çocuklar 10 yaşında akıllı telefon kullanmaya başlıyor. Akıllı telefon kullanmak doğrudan yakın
mesafede zaman geçirmek anlamına geliyor. Dolayısıyla miyopi açısından risk teşkil ediyor. Çocuk ve gençlerde ideal akıllı telefon süresi konusunda
bilgilerimiz muğlak. Ancak bu konuda daha kesin kılavuzlar oluşana kadar
Hollanda Oftalmoloji Derneği’ nin kendi hastalar için oluşturduğu tavsiyeleri biz de hastalarımıza uyarmayı yerinde sayıyoruz. Buna göre ailelere çocuklarının ekran kullanım süreleri şu şekilde sınırlandırmalarını tavsiye ediyoruz:
– 2 yaşına kadar olan çocuklarda: hiç
– 2 ila 5 yaş arası çocuklarda: günde en fazla (toplam) 1 saat
– 5 ila 12 yaş arası çocuklarda: günde en fazla (toplam) 2 saat
Farmakolojik Tedavi
Miyopinin artış hızının yavaşlatılmasında şu ana dek ispatlanmış tek ilaç atropin göz damlasıdır. Atropin yıllardır göz hastalıklarında tedavi ve muayene amaçlı olarak kullanılagelmiştir. Gözün silier kaslarını durdurarak akomodasyonu önler ancak göz bebeğinin de büyümesine neden olur. Atropin uzun yıllar miyopinin yavaşlatılması amacıyla çalışmalara konu olmuştur. Başlangıçta kullanılan atropin ilaçları %1 gibi yüksek konsantrasyonlarda olup göz bebeğini fazla büyütmesi, ışıkta hassasiyet yapma ve yakına odaklanamama gibi yan etkilerinin fazlalığı nedeniyle yaygın kullanım bulamamıştır. Son 10 yılda yapılan ATOM2, LAMP gibi son derece kaliteli karşılaştırmalı çalışmalarda %0.01, %0.25 ve
%0.05 gibi düşük dozlarda da atropin göz damlasının daha az yan etki ile miyopiyi yavaşlatma konusunda etkin olabildiği başarıyla ortaya konmuştur, bu nedenle kullanımı dünyada gitgide yaygınlaşmaktadır. Halihazırda iyi kurgulanmış pek çok A- atropin damla çalışması sürmekte ve sonuçları merakla beklenmektedir. Gelecek çalışmaların ideal konsantrasyon ve kullanım süresi gibi konulara daha netlik kazandıracağı beklenebilir.